Demokratlar, İran’a yönelik saldırı sonrası Trump’ın Kongre onayı olmadan harekete geçmesini ve anayasal kaygıları gerekçe göstererek azlini talep ediyor.

İran’a Tek Taraflı Hava Saldırıları Sonrası Azil Çağrıları

New Yorklu Temsilci Alexandria Ocasio-Cortez’in öncülüğünde ilerici Demokratlar, Başkan Donald Trump’ın Kongre onayı olmadan İran’ın nükleer programına askeri saldırı düzenlemesinin ardından hızla azil çağrısında bulundu. Bu adım, Trump’ın cumartesi gecesi İran’ın nükleer tesislerine yönelik hedefli saldırıyı duyurmasının ardından geldi.

Ocasio-Cortez, açıklamadan kısa süre sonra sosyal medyada yaptığı paylaşımda, başkanın eyleminin “Anayasa ve Kongre Savaş Yetkilerinin ciddi bir ihlali” olduğunu belirtti. Trump’ı “nesiller boyu sürebilecek bir savaşı başlatma riskini göze almakla” suçlayan Ocasio-Cortez, bunun “kesinlikle ve açıkça azil gerekçesi” olduğunu vurguladı.

Diğer Demokratlar da benzer kaygıları dile getirdi. Illinois Temsilcisi Sean Casten, başkanın Kongre onayı olmadan İran’ın nükleer tesislerini bombalama emrinin “açıkça azledilebilir bir suç” olduğunu savundu. Casten, “Bu mesele İran’ın nükleer programının içeriğiyle ilgili değil… açık olmak gerekirse, İran’ın bir nükleer tehdit olduğunu reddetmiyorum” dedi. Yine de “ABD için acil bir tehdit oluşturmayan başka bir ülkeyi Kongre onayı olmadan bombalamak hiçbir başkana verilmiş bir yetki değildir” uyarısında bulundu.

Casten, siyasi gerçekleri kabul ederek, “Azil için yeterli oya sahip olduğumuzu söylemiyorum, ancak Kongre onayı olmadan bunu YAPAMAZSINIZ” dedi. Azil çağrıları, başkanın tek taraflı askeri harekete geçme isteği karşısında Demokratlar arasında büyüyen hayal kırıklığını yansıtıyor.

Hukuki Yetki, Partizan Tartışmalar ve Tarihi Örnekler

Temsilciler Meclisi Azınlık Lideri Hakeem Jeffries de Trump’ı Kongre onayı almamak ve “ABD’yi Orta Doğu’da potansiyel olarak felaketle sonuçlanacak bir savaşa sürükleme riski taşımakla” suçladı. Jeffries, başkanın “tek taraflı askeri eyleminden” doğacak olumsuz sonuçların sorumluluğunun tamamen Trump’a ait olacağını söyledi.

ABD yasalarına göre yürütme organı, genellikle Kongre’nin onayı olmadan yabancı bir ülkeye askeri müdahale emri veremez. Ancak geçmişte Bill Clinton, Barack Obama ve Trump’ın ilk döneminde kendisi de dahil olmak üzere önceki başkanlar, Libya, Sudan, Afganistan ve İran gibi ülkelere resmî savaş ilanı olmaksızın benzer askeri operasyonlar düzenlemiştir.

New Yorklu Cumhuriyetçi Temsilci Mike Lawler ise Pazar günü Demokratların azil taleplerini “tamamen saçma” olarak nitelendirdi. Lawler, önceki Demokrat başkanların da askeri operasyonlar yaptığını ve azil süreciyle karşılaşmadıklarını belirterek, “Dünkü karar sonrası bu kişilerin Trump’a karşı takındığı tutum gerçekten yeni bir seviyeye ulaştı” dedi.

Kongre en son 1941’de Pearl Harbor’a yapılan saldırının ardından resmen savaş ilan etti. Hukukçular, başkanın Kongre onayı olmadan askeri harekât başlatma yetkisinin kapsamı konusunda hâlâ bölünmüş durumda.

Tartışmalar devam ederken, İran’a yapılan saldırı Washington’daki anayasal yetki, savaş yetkisi ve kriz dönemlerinde yürütmenin sınırları konusundaki derin ayrılıkları yeniden alevlendirdi. Azil çağrılarının ilerleyip ilerlemeyeceği ise, milletvekillerinin ABD dış politikası ve demokratik denetim üzerindeki etkilerini değerlendirmesiyle netleşecek.