Trump, İran’ın nükleer programını felç eden saldırıları emretti ve onlarca yıllık düşmanlığın ardından İsrail-İran ateşkesi sağladı.

Onlarca Yıllık Düşmanlık Hassas Saldırılarla Son Buldu

Kırk yılı aşkın süredir İranlı liderler, ulusu “Amerika’ya ölüm” sloganıyla topladı. 1979 İslam Devrimi’nden bu yana siyasi mitinglerde, meclis oturumlarında ve yıllık etkinliklerde yankılanan bu slogan, onlarca yıllık müzakere ve yaptırımlara rağmen İran’ın nükleer hırslarının ABD ve müttefikleriyle süregelen bir gerilim kaynağı olmasına engel olamadı.

Düşmanlık yalnızca söylemde değil, eylemde de kendini gösterdi. Dini lider Ali Hamaney ve eski Cumhurbaşkanları Mahmud Ahmedinejad ile Hasan Ruhani, Batı politikalarına karşı direnişi haklı çıkarmak için sıkça Amerikan karşıtı söylemleri kullandı. 2015’teki Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) nükleer anlaşmasından sonra bile “Amerika’ya ölüm” sloganı devam etti ve İran’ın gerçek niyetleriyle ilgili şüpheler sürdü.

Trump Saldırı Emri Verdi ve Ateşkesi Sağladı

2018’de ABD’yi JCPOA’dan çeken Başkan Donald Trump, anlaşmanın zayıflıklarını ve İran’ın süregelen provokasyonlarını gerekçe gösterdi. Haziran ayında, İsrail’in nükleer kapasiteye ulaşma korkusuyla İran hedeflerine önleyici saldırılar düzenlemesiyle gerilim tırmandı. İranlı yetkililer ABD ve İsrail’i tekrar uyardı; fakat Trump, Amerikan sabrının tükendiğini açıkça ifade etti.

Cumartesi akşamı Trump, ABD ordusunun İran’ın önemli nükleer tesisleri Fordow, Natanz ve İsfahan’a hassas saldırılar düzenlediğini açıkladı. “Amacımız, İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesini yok etmek ve dünyanın bir numaralı devlet destekli terör tehdidi tarafından oluşturulan nükleer tehdidi durdurmaktı,” dedi. Görevi “muhteşem bir askeri başarı” olarak nitelendiren Trump, operasyonun İsrail ve İran’ı masaya oturtarak ateşkese zorladığını ve bunun “12 Gün Savaşı”nı bitirdiğini söyledi.

Trump, İran’ın on yıllara yayılan saldırgan tutumunu kınayarak, ülkenin bölgede sebep olduğu binlerce kurbanı hatırlattı. “40 yıldır İran, ‘Amerika’ya ölüm. İsrail’e ölüm’ diyor. İnsanlarımızı öldürdüler, yol kenarı bombalarıyla kollarını ve bacaklarını kopardılar,” dedi. “Bunun devam etmesine izin vermeyeceğim. Artık devam etmeyecek.”

Ateşkes Sürse de Gerilim Devam Ediyor

Trump’ın azim, cesaret ve zekâ zaferi olarak nitelediği ateşkes, yıllarca süren tırmanışa dramatik bir ara verdi. “Bu savaş yıllarca sürebilir ve tüm Orta Doğu’yu yok edebilirdi – ama olmadı ve asla olmayacak! Tanrı İsrail’i, İran’ı, Orta Doğu’yu, Amerika Birleşik Devletleri’ni ve DÜNYAYI korusun!” diye yazdı.

Ancak kalıcı barış yolu hâlâ belirsiz. Salı günü İran ve İsrail, anlaşmayı ihlal etmekle birbirini suçladı ve Trump her iki tarafı da hayal kırıklığıyla karşıladığını ifade etti. “İsrail’den memnun değilim… İran’dan da memnun değilim ama bu sabah İsrail saldırıya geçiyorsa gerçekten çok üzgünüm,” dedi Lahey’deki NATO zirvesine giderken gazetecilere.

Süregelen güvensizliğe rağmen Trump’ın İran’ın nükleer altyapısına yönelik kararlı hamlesi ve ardından gelen ateşkes, Ortadoğu’da kritik bir dönüm noktası oluşturdu. Gerilimler sürerken, uluslararası toplum bu kırılgan barışın kalıcı olup olmayacağını yakından izliyor.