Trump, İran’ın nükleer karşı teklifini kabul edilemez buldu, IAEA doğrulama sorunlarına dikkat çekerken daha fazla görüşme çağrısı yaptı.

Trump, Netanyahu ile Görüşmenin Ardından Tahran’ın Şartlarını Reddetti

ABD Başkanı Donald Trump, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer müzakerelerde sunduğu son karşı teklifi reddettiğini ve bu teklifin "basitçe kabul edilemez" olduğunu belirtti. Açıklama, Trump’ın İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından geldi. Görüşmede iki lider, İran’ın nükleer tehdidi ve barışçıl bir çözüm olasılığı üzerine konuştu.

Trump, görüşme sonrası gazetecilere yaptığı açıklamada, “Yıkım ve ölüm olmasın diye bir anlaşmaya varmaya çalışıyoruz. Onlara da bunu söyledik, ben de söyledim ve umarım işler böyle yürür,” dedi. “Ama böyle olmayabilir. Yakında göreceğiz.”

İran’ın sunduğu karşı teklifin, ABD tarafından geçen hafta iletilen plana bir yanıt olduğu bildirildi. Trump detay vermedi ancak özellikle uranyum zenginleştirme konusundaki taleplerin daha fazla müzakereye ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Diplomatik takvim sıkışırken, nükleer şeffaflık konusundaki endişeler de artıyor.

IAEA’dan Doğrulama Uyarısı ve Artan Uranyum Stoku

Müzakerelerin tıkanmasıyla aynı zamanda, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Pazartesi günü yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer programının tamamen barışçıl olduğunu doğrulayamadığını bildirdi. Genel Direktör Rafael Grossi, Tahran’ın defalarca ajansın doğrulama faaliyetlerini engellediğini, bazı nükleer tesislere erişimi reddettiğini ve sahaları temizlediğini söyledi.

Grossi, “İran ya yanıt vermedi ya da teknik olarak inandırıcı yanıtlar sunmadı,” dedi. “Ayrıca, yerleri sterilize etmeye çalıştı ve bu da ajansın doğrulama faaliyetlerini engelledi.”

Grossi, özellikle Varamin, Marivan ve Turquzabad’daki üç lokasyona dikkat çekti. Bu alanlarda daha önce insan yapımı zenginleştirilmiş uranyum parçacıkları bulunmuştu. Bu yerlerin İran’ın nükleer geçmişinin bir parçası olması, askeri amaçlara dönülmüş olabileceği şüphelerini artırıyor.

IAEA, doğrudan ABD-İran müzakerelerine katılmasa da, Grossi her iki tarafla da yakın iş birliği içinde olduklarını belirtti. Ayrıca, İran’ın %60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun Şubat ayında 274,8 kilogramdan Mayıs ortasında 408,6 kilograma yükseldiğini vurguladı. Bu miktar, teknik olarak on adet nükleer savaş başlığı üretmeye yetecek seviyeye çok yakın.

İran Duruşunu Koruyor, Yeni Teklif Hazırlığında

İranlı yetkililer, ABD’nin teklifine karşı tavırlarını sürdürüyor. Pazar günü İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Galibaf, teklifin yaptırımların kaldırılmasını içermediğini açıkladı. Pazartesi günü Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bagai, bu teklifin “kabul edilemez” olduğunu ve “önceki müzakere turlarının sonucu olmadığını” söyledi.

Bagai, İran’ın kendi “makul, mantıklı ve dengeli” teklifini Umman aracılığıyla ileteceğini de belirtti. Bazı kaynaklara göre teklifin 10 Haziran’da sunulabileceği konuşuluyor ancak İran’ın BM Misyonu bu bilgiyi doğrulamadı.

Beyaz Saray, ABD teklifinin detaylarını henüz kamuoyuyla paylaşmadı. Bazı haberlere göre Başkan Trump İran’a anlaşma sağlanması için 11 Haziran’a kadar süre verdi, ancak bu iddialar henüz bağımsız kaynaklarca doğrulanmadı.

Müzakereler belirsizliğini korurken ve İran’ın nükleer faaliyetlerine dair uluslararası endişeler artarken, önümüzdeki günler bölgesel bir krizin önlenmesi açısından belirleyici olabilir.